مدت زمان لازم برای خواندن این مطلب: 7 دقیقه
اگر در هفته گذشته احساس خستگی کردید، دستتان را بالا ببرید. دور از انتظار نیست، اگر فرض کنیم همگی دچار احساس خستگی در طی یک هفته گذشته شدهایم. احساس خستگی گاهی اوقات طبیعی است. همه ما آن را تجربه کردهایم، پس از یک روز طولانی در محل کار، زمانهایی که تحت استرسهای شدید قرار میگیریم و شبهایی که تا دیروقت بیدار میمانیم. اما آنچه غیرمعمول است این است که این احساس هرگز فروکش نکند و شما همیشه خوابآلود یا خسته باشید. اما هیچ دلیلی برای ادامه این احساس وجود ندارد. اگر خستگی در انجام فعالیتهای روزمره شما مداخلهای ایجاد میکند و عاملی برای جلوگیری از لذت بردن و داشتن احساسی خوب است، وقت آن رسیده که یک راهحل پیدا کنید. برای شروع، بهتر است نگاهی به علل ایجاد خستگی داشته باشید و راهی برای بازیابی انرژی خود پیدا کنید.
1- داشتن سبک زندگی بدون تحرک
پشتمیزنشینی در طول روز (و شب) شاید شما را دیوانه کند، ولی قطعاً به بازگشت انرژی شما کمک نمیکند. اسکات ویس، مشاور فیزیکی و متخصص بیهوشی در نیویورک، میگوید: عدم داشتن فعالیت و بیتحرکی نهتنها سطح انرژی شما را کاهش میدهد بلکه مانع تمایل شما به انجام تحرک بیشتر هم میشود. برای جلوگیری از بیتحرکی، چه در مواقعی که در حال گذراندن دوران ریکاوری پس از آسیبدیدگی و بیماری هستید، چه در مواقعی که کاملاً سالم هستید، داشتن تحرک و انجام حرکات ورزشی مشخصی بسیار حائز اهمیت است. سبک زندگی بدون تحرک میتواند منجر به ضعف سلامتی شود و باید از طریق رژیم غذایی مناسب و ورزش اصلاح شود. وی افزود: تغییر برنامه خستهکننده فعلی شما به یک برنامه مفید و ضامن سلامت شما میتواند آزمونی برای محک زدن میزان اراده شما تلقی شود. خبر خوب دراینباره این است که پس از یک هفته ورزش منظم، بدن کمکم قویتر شده و انرژی خود را بازمییابد.
2- کمخونی
یک یادآوری سریع از کلاس زیستشناسی: گلبولهای قرمز خون حاوی هموگلوبین هستند که به حمل اکسیژن از ریهها به تمام بافتهای بدن کمک میکنند. وقتی تعداد گلبولهای قرمز خیلی پایین باشد، یا اگر هموگلوبین کافی نداشته باشند، شما دچار کمخونی خواهید شد. انجمن هماتولوژی آمریکا میگوید: این بیماری یک اختلال خونی است که حدود یکچهارم جمعیت جهان (و سه میلیون آمریکایی) را تحت تأثیر خود قرار داده است. برخی از شایعترین علل کمخونی، رژیم غذایی ضعیف، داشتن عفونتهای خاص، بیماریهای مزمن و اختلالات رودهای است. اسکات ویس، پزشک ورزشی، میگوید: کمبود اکسیژن منجر به خستگی میشود و درواقع خستگی نشانه اصلی کمخونی است. علائم دیگر کمخونی عبارتاند از تنگی نفس، سرگیجه و سردرد. خوشبختانه کمخونی میتواند بهآسانی با یک آزمایش خون ساده تشخیص داده شود. اگرچه درمان کمخونی به علت بروز آن بستگی دارد، بااینوجود بسیاری از موارد را میتوان با یک رژیم غذایی سالم و یا مصرف مکملهای غذایی درمان کرد.
3- عدم خواب کافی و مناسب
در دنیای پرمشغله امروز، با تقاضاهای بیپایان و حواسپرتیهای مختلف، اغلب مواقع خواب اولین چیزی است که آن را قربانی میکنیم. دکتر نیشای چیتکارا، استادیار مرکز پزشکی Langone NYU میگوید: بزرگسالان هر شب به حداقل هفت الی هشت ساعت خواب نیاز دارند. وی توصیه میکند که بر یکسری از عادتهای ابتدایی تمرکز کنیم تا کیفیت خواب خود را بهبود ببخشیم. این عادتها با داشتن یک برنامه خواب ثابت شروع میشود (حتی در آخر هفتهها و روزهای تعطیل). کارل بازیل، رئیس بخش اختلال خواب در دانشکده پزشکی دانشگاه کلمبیا هم با این نظر موافق است و میگوید: دیر خوابیدن در آخر هفتهها و تعطیلات میتواند منجر به دیرخوابی (معادل تغییر زمان خواب بدن در آخر هفتهها میشود) شود که میتواند شما را خسته کند. هر دو پزشک فوق توصیه میکنند که قبل از خواب تمام لوازم الکترونیکی خود را خاموشکنید. همچنین قبل از خواب از مصرف کافئین و نیکوتین اجتناب کنید، از خواب روز (چرت زدن) دوریکنید و دیرهنگام به ورزش مشغول نشوید.
4- آپنه (وقفه تنفسی) در خواب
مشکلات خواب شما ممکن است فراتر از نداشتن برنامه منظم خواب باشد. آپنه خواب، تنفس فرد خوابیده را به مدت چند ثانیه تا چند دقیقه مختل میکند. این اتفاقات معمولاً سبب بیدار شدن شخص نمیشود و خواب را مختل میکنند، کیفیت خواب را تحت تأثیر قرار میدهند و باعث احساس بیشازحد خوابآلودگی در طول روز میشود. در این مواقع لازم است خواب شما مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. فرانک فارلی، دکتر دندانپزشک و صاحب Darlinghurst Dental در استرالیا دراینباره میگوید: اگر وجود آپنه خواب تائید شود، دکتر معمولاً فشار مثبت هوایی و یا استفاده از دستگاه cpap را تجویز میکند که از فشار هوای متوسط برای باز نگهداشتن راههای هوایی بیمار استفاده میکند و به شخص خوابیده اجازه میدهد تا بهدرستی نفس بکشد. تحقیقات همچنین نشان میدهد که اسپلینت فک پایین، دستگاهی ساده در دندانپزشکی که هر شب مورداستفاده قرار میگیرد، ممکن است مشکل برخی از مبتلایان به آپنه را رفع کند. فارلی میگوید: هرچند استفاده از دستگاه cpap راه بهتری برای درمان آپنه خواب بهحساب میآید ولی استفاده از اسپلینت فک پایین برای کسانی که نمیتوانند و یا تمایلی به استفاده از دستگاه cpap ندارند، یک روش جایگزیندرمانی خوب بهحساب میآید.
5- افسردگی
حقیقت غمانگیز در مورد افسردگی این است که نیمی از جمعیت جهان تاکنون آن را تجربه کردهاند. این بیماری حدود ۳۵۰ میلیون نفر در سراسر دنیا را درگیر خود کرده است و تقریباً تمام جنبههای زندگی فردی را تحت تأثیر قرار میدهد. دکتر آرتور ان.فالک، متخصص خواب در مرکز پوست و صورت آلبانی و ساراتوگا در نیویورک، میگوید: علائم افسردگی شامل احساس ناراحتی سخت و طولانیمدت، کمبود انرژی و بیحالی و مشکلات خواب نظیر بیخوابی میشود. وی افزود: ایجاد تغییراتی در الگوی خواب نظیر بیداریهای طولانیمدت در طول شب، کاهش دوره خواب عمیق و وقوع زودهنگام خواب REM همگی نشانههای افسردگی هستند. البته، اکثر مردم در برخی مواقع احساس ناراحتی یا خستگی دارند و نمیتوانند بخوابند، اما در صورت وجود افسردگی، این شرایط حداقل برای دو هفته ادامه خواهد داشت. خبر خوب این است که پس از تشخیص افسردگی، میتوان آن را با استفاده از روانشناسی و مصرف دارو درمان کرد.
6- قند خون پایین
خستگی دائمی شما ممکن است با قند خون شما در ارتباط باشد. اسکات ویز، فیزیولوژیست ورزشی میگوید: اگر شما علائم دیگری نظیر لرزش دست، سردرگمی، گیجی و اضطراب هم دارید، ممکن است هیپوگلیسمی داشته باشید. در این وضعیت سطح گلوکز خون شما بسیار پایین خواهد بود. وی افزود: بدن ما برای تأمین انرژی خود نیاز به گلوکز دارد، پس وقتیکه میزان گلوکز بدن کم است، ممکن است علائمی مثل عصبانیت، کجخلقی و بیشتر از هر یک، احساس خستگی داشته باشید. اگر شما مبتلابه دیابت هستید، ممکن است هیپوگلیسمی عارضه جانبی داروهای دیابت شما باشد، که در این صورت ممکن است پزشک شما تصمیم به تغییر میزان دوز دارو و یا داروی شما نماید. اگر شما مبتلابه دیابت نیستید، هیپوگلیسمی میتواند ناشی از مصرف داروهای خاص و یا وضعیتی ویژه در بدن شما باشد. اگر شما مشکوک به هیپوگلیسمی باشید، پزشک یکسری آزمایش را انجام میدهد تا علت را جویا شود. درمان بستگی به علتی دارد که باعث بروز هیپوگلیسمی شده است.
7- کمکاری تیروئید
احتمالاً تاکنون به فکر تیروئید خود نبودهاید. زیرا تا زمانی که این غده فعالیت خود را بهدرستی انجام دهد، نیازی به توجه ندارد. تیروئید یک هورمون خاص تولید میکند که چگونگی مصرف انرژی در بدن را کنترل میکند. اگر تیروئید شما نتواند بهاندازه کافی از این هورمون تولید کند، مبتلابه کمکاری تیروئید خواهید بود. در این صورت فعالیتهای بدن کند و آهسته اتفاق میافتد و نشانههایی همچون افزایش وزن، خشکی پوست، افزایش حساسیت به سرما و صدالبته احساس خستگی به وجود خواهد آورد. این مشکل میتواند بهواسطه یک بیماری خود ایمنی، انجام عمل جراحی و برداشتن بخشی یا تمام غده تیروئید و یا پرتودرمانی بروز پیدا کند. پزشک با یک آزمایش خون میتواند به میزان این هورمون در بدن شما پی ببرد. دکتر آرتور ان.فالک میگوید: اگر مبتلابه کمکاری تیروئید هستید، به شما قرصهایی برای تأمین هورمون موردنظر داده خواهد شد تا علائم این بیماری ازجمله خوابآلودگی روزانه و خستگی از بین برود.
8- اختلال حرکت دورهای اندام در خواب
ممکن است در صورت خوابیدن به میزان کافی، بازهم خواب باکیفیتی را تجربه نکنید. اختلال حرکت دورهای اندام در خواب (PLMS)میتواند استراحت شما را مختل کرده و سبب خستگی شما شود. مبتلایان بهPLMS ، معمولاً در اندام پایینتنه خود حرکات غیرارادی و تکراری را تجربه میکنند، که هر ۲۰ تا ۴۰ ثانیه تکرار میشود. حرکات ممکن است شامل، خم شدن اندامها، حرکات سریع آنها و یا انقباض عضلات باشد و میتواند از چند دقیقه تا چند ساعت به طول انجامد. برخی افراد مبتلابه PLMS ممکن است سندرم پای بیقرار را هم تجربه کنند (احساس ناراحتی در ساق پا یا ران). علت دقیق PLMSهنوز ناشناخته است، اما گاهی اوقات میتواند نشاندهنده یک بیماری جدی باشد. هرچند برخی داروها میتوانند در کنترل و درمان PLMS مؤثر باشند، ولی درمان این بیماری تنها در صورتی ضروری است که منجر به بیخوابی و خستگی در طول روز شود و یا با سندرم پای بیقرار همراه شود.
9- سندرم خستگی مزمن یا فیبرومیالژیا
دکتر آرتور ان.فالک، متخصص خواب، میگوید: همانطور که از نام این بیماری پیدا است، ممکن است علت خستگی مداوم شما سندروم خستگی مزمن و یا فیبرومالژیا باشد. این دو بیماری علائم مشابهی ازجمله خستگی، ضعف، درد مزمن، بیخوابی و یا مشکل عدم تمرکز و اختلال حواس دارد. خستگی علامت شایع سندرم خستگی مزمن (CFS) است و شایعترین علامت فیبرومیالژیا، درد است. ازآنجاکه هیچ آزمایشی برای تشخیص این دو بیماری وجود ندارد، پزشک برای اثبات ابتلا شما به این بیماری، سعی میکند تا علل دیگر بروز خستگی را رد کند. دکتر فالک میگوید: هیچ درمان قطعی برای این دو بیماری وجود ندارد، بنابراین درمان آنها پیچیده و چندبعدی خواهد بود. هدف نهایی این است که بهواسطه راههای مختلف، سبب کاهش علائم بیمار شد.
نظر شما چیست؟
آیا همیشه احساس خستگی میکنید؟ آیا دلیل خستگی خود را میدانید؟ درباره حل این مشکل چه چیزهایی یاد گرفتهاید؟ آیا اقدام مؤثری در این راستا انجام دادید؟ نکاتی که خود فراگرفتهاید و یا از پزشک خود پرسیدید، چه نکاتی هستند؟ آیا هیچ پیشنهادی برای کسانی که دائماً خسته هستند، دارید؟ نظرات و سؤالات خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
تالیف:
تنورز (اقتباس از مقالهای از سایت livestrong.com)
در صورت استفاده از این مقاله، نام و آدرس تنورز را به عنوان منبع ذکر کنید.